Sefertepe'de 2025 yılı kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan buluntular, yerleşimin Neolitik dönem toplulukları tarafından nasıl kullanıldığını anlamaya yönelik araştırmalara yeni bir katman ekledi. Bu sezon belirlenen insan yüzleri, çift yüzlü boncuk, hayvan çizimi ve kafatası grupları, Sefertepe'nin kültürel ifade biçimlerini daha ayrıntılı biçimde takip etmemize olanak tanıyor.

👉 Göbeklitepe, Karahantepe ve Çakmaktepe yerleşmelerine ait 2025 kazı sezonu bilgileri için tıklayın.

İnsan Yüzleri: Sefertepe'ye Özgü Bir Taş İşçiliği

Bu sezonun en dikkat çekici buluntularından biri, özel bir platform alanında tespit edilen iki insan yüzü betimi oldu. Dört blok taş üzerinde yer alan bu figürlerden biri yüksek kabartma, diğeri ise daha alçak bir kabartma tekniğiyle oluşturulmuş. Üslup özellikleri, Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç'ta bilinen örneklerden belirgin biçimde ayrılıyor.

Her iki yüzün de kuzeye yönlendirildiği anlaşılıyor. Doğu tarafındaki blokta yer alan baş büyük ölçüde korunmuş durumda. Gözler ve gözbebekleri seçilebiliyor, burun ve ağız belirgin hatlarla işlenmiş, kulaklar ince bir detayla belirtilmiş. Başın üst kısmında, başlık ya da saç çizgisini düşündüren ince bir hat özellikle dikkat çekiyor.

Batıdaki yüz ise taşın dışına doğru taşan yarım bir formda tasarlanmış. Kapalıymış izlenimi veren gözler, belirgin burun ve dolgun dudak yapısı, Karahantepe'deki bazı baş betimlerini anımsatan bir ifade sunuyor.

İnce taneli kireçtaşına işlenen bu figürler, Sefertepe'nin taş işçiliğinde ulaşılan özeni gösteren önemli buluntular arasında yer alıyor.

Çift Yüzlü İnsan Boncuk

Sefertepe'nin küçük buluntular açısından zenginliği 2025 sezonunda da devam etti. Yeni açmalarda ve önceki yıllardan sürdürülen alanlarda yapılan çalışmalar sırasında, siyah bazalttan üretilmiş çift yüzlü bir insan boncuğu ortaya çıkarıldı.

Boncuğun merkezindeki delik, iki farklı yüzün işlendiği bir düzenlemeyi çevreliyor.

Bir yüz daha küçük bir alana sıkıştırılmış görünümde. Gözlerden birinde alt ve üst çizgiler dikkat çekiyor; burun taşın kenarına kadar uzanan çizgilerle belirginleştirilmiş. Yüzün iki yanındaki çapraz izler, hatları vurgulayan karakteristik işaretler olarak öne çıkıyor.

Diğer yüzde işçilik daha düzenli. Kaş kemerleri açık şekilde verilmiş, burun keskin hatlarla tanımlanmış, gözler çizgisel bir teknikle betimlenmiş. Burun ucundan çıkan iki çapraz çizgi, boncuğun iki yüzünde de tekrar eden bir motif oluşturuyor.

Bu buluntu, Sefertepe'nin sembolik üretim repertuarına yeni bir örnek daha ekliyor.

Yavru Yaban Domuzu Çizimi

2025 kazı sezonunda ortaya çıkan bir diğer önemli buluntu, yoğun kullanım izleri taşıyan bir alt öğütme taşının arka yüzünde tespit edilen çizgisel kazıma oldu. Taşın bu yüzeyi adeta bir yüzey tuvali gibi değerlendirilmiş ve ince çizgilerle yavru bir yaban domuzu tasvir edilmiş.

Baş bölümü ayrıntılı şekilde işlenmiş; göz, ağız, kulak ve kısa yele net biçimde seçilebiliyor. Ön ayaklar ve toynak hatları belirgin. Gövde taş yüzeyinin büyük bölümünü kaplayacak genişlikte çizilmiş. Arka bölümde kuyruğun ve vücut ayrımının daha stilize çizgilerle ifade edildiği görülüyor.

Çizimin tekniği, Karahantepe'de daha önce tespit edilen yabani eşek tasvirleriyle benzerlik gösteriyor. Bu buluntu, Taş Tepeler'de çizgisel kazıma geleneğinin çeşitliliğine dair yeni bir örnek sunuyor.

Fotoğraf: Yusuf Aslan

Kafataslı Oda: 12 Yeni İnsan Kafatası

Sefertepe'de 2024 yılında tanımlanan "kafataslı oda", 2025 sezonunda yeni buluntularla yeniden gündeme geldi. Aynı mekânda günümüzden yaklaşık 10.500 yıl öncesine tarihlenen sekiz yeni kafatası tespit edildi. Yakındaki başka bir hücrede dört ek örnek daha belirlendi. Böylece geçen yılki 31 buluntuya ilave olarak yeni kafatasları da kayda geçirilmiş oldu.

Antropolojik değerlendirmeler, kafataslarının geniş bir yaş aralığına işaret ettiğini gösteriyor. Aynı odada hem altı aylık bir bebeğe hem de yetişkin bireylere ait örneklerin bulunması, yapının kullanımına dair önemli veriler sunuyor.

Kazı ekibi, bu sezon kafataslarının yer aldığı nişle bağlantılı özel yapı alanında tabana ulaşmayı başardı. Ana kayanın bilinçli biçimde düzleştirildiğini gösteren izler ve düzenli biçimde açılmış çukurlar tespit edildi. Bu düzenlemelerin, yapının işlevine dair yeni değerlendirmeleri desteklemesi bekleniyor.

Taş Tepeler yerleşmeleri hakkında kazı başkanları tarafından doğrulanmış bilgiler ve zengin görsel içerikler için Stone Mounds uygulamasını şimdi keşfedin.